Stare komputery


Stare komputery > Sinclair > ZX81

Sinclair ZX81

1. Historia

Zaprezentowany w 1981 roku, Sinclair ZX81 był następcą i rozwinięciem komputera ZX80. W komputerze ZX81 dodano obsługę liczb w formacie zmiennoprzecinkowm i wbudowano obsługę magnetofonu. W porównaniu do 4KB pamięci ROM w ZX80, ZX81 posiadał 8KB ROM z 30 dodatkowymi funkcjami oraz instrukcjami sterującymi m.in. drukarką. Dzięki większemu stopniu integracji (ogółem zawierał 4 układy scalone, podczas gdy ZX80 miał ich 21) ZX81 kosztował o 30 GPB mniej niż ZX80. Kolejną zmianą była nowa, ładniej zaprojektowana obudowa z czarnego plastiku ABS.

Klawiatura, podobnie jak w poprzednim modelu, była foliowa - jedynym usprawnieniem był jej druk na matowej folii. Pomimo wprowadzenia tej drobnej poprawki, jej używanie było wciąż fatalne, co szybko spowodowało pojawienie się w handlu dodatkowych, ulepszonych klawiatur. Niektóre z klawiszy, zgodnie z tradycją firmy Sinclair, posiadały do 5 funkcji których wybór dokonywany był przyciskami "GRAPHICS", "SHIFT" lub "FUNCTION".

W porównaniu do ZX80, w języku BASIC dodano nastepujące funkcje: ASN, ACS, ATN COS, EXP, INKEY$, PI, SGN, SIN SQR, INT, LEN, LN, TAN, VAL, <=, >=, < >, COPY, DIM A$, FAST, FOR ... TO ... STEP, LLIST, LLIST n, LPRINT, PAUSE, PLOT, PRINT AT, PRINT TAB, SCROLL, SLOW, UNPLOT. Natomiast jedna z funkcji zniknęła: TL$ która zwracała podany ciąg znaków bez pierwszego znaku.

ZX81 mógł działać w dwu trybach: SLOW i FAST. Tryb FAST (jedyny dostępny w ZX80), odświeżał obraz tylko gdy system skończył obliczenia - co powodowało nieprzyjemne migotanie ekranu. Był on pożyteczny, gdy program miał wykonywać dużo obliczeń a nie było potrzeby patrzenia cały czas na ekran co się dzieje. Tryb SLOW, który był niemiłosiernie powolny, powodował odświeżanie ekranu cały czas.

ZX81 zawierał tylko cztery układy scalone: ROM, Z80A CPU, 1 kB RAM i układ ULA zaprojektowany przez Sinclair a produkowany przez firmę Ferranti.

Na początku lat 80 komputer ten odniósł wielki suskces w Europie. Dzięki niskiej cenie, był jednym z pierwszych komputerów dostępnych dla 'zwykłych ludzi' i stanowił dla wielu pierwszy krok na drodze fascynacji informatyką (m.in. także dla mnie :) ). W USA był produkowany i sprzedawany pod nazwą Timex Sinclair 1000 (model ten zawierał 2 kB pamięci RAM). Ogółem sprzedano ponad milion egzemplarzy tego komputera.

Do tego komputera stworzono bardzo dużą ilość różnego rodzaju peryferiów, jak chociażby: stacja dyskietek 3,5", ulepszona klawiatura, moduł zwiększający możliwości graficzne, interfejs RS232/Centronics, rozszerzenie pamięci, drukarki itd.

Ciekawostka: w roku 1982 firmie Artic Computing udało się napisać program grający w szachy dla podstawowej wersji ZX81 (z 1 kB RAM)!

Następcą ZX81 był komputer ZX Spectrum

2. Opis techniczny

Nazwa	ZX81
Producent	Sinclair (Wielka Brytania)
Rok produkcji	marzec 1981

CPU	Z80A (3.5 MHz) [Zilog]
Układy dodatkowe	ULA
RAM	1 kB (901 bajtów dostępnych, rozrzerzalna do 64 kB)
ROM	8 kB
Porty we/wy	szyna Z80, magnetofon, TV
Wbudowane media	-
Zasilanie	zewnętrzny zasilacz (9V DC, 600 mA)
Wymiary/waga	167 x 175 x 40 mm / 350g

System operacyjny	-
Jezyk programowania	Sinclair BASIC
Tryb tekstowy	32 x 24 (2 linie zarezerwowane na wiadomości systemowe i komendy)
Tryb graficzny	64 x 44 (2 kolory)
Dźwięki	brak

Cena	50 GBP

3. Galeria

Zapraszam do zapoznania sie z kilkoma zdjęciami opisywanego modelu - zdjęcia przedstawiają egzemplarz znajdujący się w mojej kolekcji :) Po kliknięciu w miniaturkę możemy obejrzeć obrazek w większym formacie.

		tak oto wygląda oryginalne, kartonowe pudełko z komputerem Sinclair ZX81
		po otwarciu ukazuje nam się jego zawartość: komputer, zasilacz, kabel RF, kabel do magnetofonu oraz ksiązka z opisem języka BASIC
		sam komputer prezentuje się bardzo ładnie, jest lekki ale czuć że jest solidnie wykonany - kalwiatura foliowa, pomimo koszmarnej niewygody podczas użycia, nadaje mu specyficzny klimat
		rzut z góry - dokładnie widać jak niektóre z przycisków posiadają i pięć różnych funkcji. Nawiasem mówiąc, podobno idziemy w kierunku minaturyzacji - proszę porównać dzisiejszego PC z tym maleństwem :)
		po lewej stronie jednostki centralnej widzimy złącza: TV, magnetofonu (słuchawki i mikrofon) oraz zasilania - szyna rozszerzająca wyprowadzająca większość lini procesora Z80 znajduje się z tyłu komputera
		a oto budowa wewnętrzna - zgodnie z teorią: CPU, ROM, RAM, ULA, modulator... i to wszystko :) no tak - jest jeszcze duży radiator na stabilizatorze napięcia...

4. Peryferia

Jak już było wspominane, do komputera ZX81 powstało mnóstwo urządzeń peryferyjnych pochodzących od wielu różnych producentów. Prawie niemożliwością jest próba ogarnięcia i opisania ich wszystkich - skupimy się więc na kilku przykładowych urządzeniach produkowanych przez firmę Sinclair.

*Drukarki i plotery*
	ZX Printer	drukarka
*Pozostałe*
	ZX 16K RAM	rozszerzenie pamięci RAM o 16 kB

5. Oprogramowanie

Jako pierwszy komputer dostępny w sprzedaży w sklepach, ZX81 stał się bardzo popularny - co zaowocowało powstaniem mnóstwa programów zarówno produkcji specjalistycznych firm jak i programistów amatorów. Twórcy potrafili wykorzystać maksimum możliwości oferowanych przez komputer, nawet w jego podstawowej wersji, wyposażonej w 1 kB pamięci RAM - gdzie program w języku Basic mieścił się w ok 20-50 liniach.

rzut okiem na kasety magnetofonowe z programami i jedną z wielu książek wprowadzających w sekrety języka BASIC

6. Literatura

Ogromne bogactwo książek, czasopism, periodyków i innych pisanych materiałów na temat komputera Sinclair ZX81 było dostepnych na rynku w czasach jego świetności.

7. Chciałbym wiedzieć więcej...

Pomimo upływu czasu istnieje wielu fanów tego wspaniałego komputera. W internecie dostepne są emulatory na wiele różnych platform, mnóstwo dokumentacji jak i pełna baza oprogramowania. Dla chcących wiedzieć więcej, proponuje odwiedzenie na początek następujących miejsc:

	ZX81 Download Page
	ZX81 Home Page

8. Kolekcja

Oto specyfika egzemplarzy znajdujących się w mojej kolekcji:

Model	Opis	Nr seryjny	Produkcja	Stan
Sinclair ZX81			GB